Mevlevi sema törenlerinin kültürel ve ekonomik değerleri arasındaki gerilimin tezahürleri

Mevlevi sema törenleri, Türkiye’de Cumhuriyet’in ilan edilmesi sonrasında 1925’te tekke ve tarikatların yasaklanmasıyla yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. Ancak 1950’li yıllardan itibaren törenlerin tekrar icra edilmeye başlanmasıyla törenlere olan ilgi talebin artmasıyla çeşitli temsil alanlarında var imkânı bulmuştur. 2000’li yıllarda ise UNESCO dünya mirası statüsü kazanınca somut olmayan kültürel miras olarak daha fazla çekim unsuru hâline gelmiştir. Törenler, temeli 1960’lı yıllardaki ilk ücretli icralara dayalı ekonomik değerin yanı sıra özellikle olmasıyla perçinlenen değere de sahiptir. bağlamlarda alanı bulması veya “otantikliği”nden saptırılmış alanlarının olması, değeriyle değerini getirerek bir gerilim meydana getirmektedir. Burada “gerilim” sözcüğünün kullanılmasındaki amaç, değerleri arasında ele alınan örnekler üzerinden tespit edilen uyumsuzluğu “ibadet-gösteri” tartışmalarında görüldüğü üzere tarzlarındaki çift kutupluluğu ifade etmektir. Bu çalışmanın amacı, törenlerinin hem sahip olmasının temsilinde nasıl yarattığını ışığında tartışmaktır. amaç doğrultusunda arasındaki gerilim; icrası, adlandırılması, yasal durumu semazen imgesinin kullanımı başlıkları kapsamında verilen değerlendirilmiştir. Çalışmada kullanılan fayda bakımından semayı kullananların tamamının aynı düşüncede, amaçta yaklaşımda olduğu iddiasıyla değil, ilgili temsillerin karşılığının bulunması bunun yönüyle değerlendirmeye alınmıştır. Verilen yarattığı bu gerilimin tezahürleri incelenmiştir. kaynağının değer odaklı yaklaşımın sonucu semanın semazenliğin ticari kaygılarla araçsallaştırılması edilmiştir.